Ik schreef twee blogs, over Kerk en COVID-19 in kerkrechtelijk en in grondrechtelijk perspectief. De ontwikkelingen gaan intussen door. In deze blog plaats ik enkele nadere reflecties op actuele gebeurtenissen op dit punt.
Zaterdag 14 maart
De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland heeft een noodverordening doen uitgaan die tot en met 31 maart bijeenkomsten met meer dan 100 aanwezigen verbiedt. In de verordening als zodanig wordt niet gesproken over religieuze bijeenkomsten of kerkdiensten (of zie ik iets over het hoofd?). Op de website van de veiligheidsregio gebeurt dat wel: ‘Dit geldt daarnaast voor publieke locaties, zoals musea, concertzalen, theaters, sportclubs en sportwedstrijden. En voor samenkomsten in gebouwen ten behoeve van religieuze bijeenkomsten.’ De noodverordening maakt ook de juridische basis duidelijk. Die is gelegen in art. 39 van de Wet veiligheidsregio’s en de artt. 174-2 en 176 van de Gemeentewet. Het opmerkelijke is echter dat uit de Parlementaire geschiedenis van de Gemeentewet duidelijk is dat deze onvoldoende specifiek is om het grondwettelijk recht in gemeenschap met anderen het geloof te belijden terzijde te schuiven (Kamerstukken II 1988/ 89, 19 403, nr. 10, p. 95-101). Ook de Wet veiligheidsrisico’s biedt geen aanknopingspunten dat te doen.
Een vergelijkbare noodverordening is inmiddels bekend uit Flevoland. Noch in die verordening noch op de website worden religieuze bijeenkomsten of kerkdiensten apart genoemd.
Voor alle duidelijkheid. Het lijkt me, zoals ik ook in de blog over het grondrechtelijk perspectief al aangaf, wel alleszins redelijk dat in een situatie als de huidige juridisch een basis geboden zou worden om ook – dus analoog aan andere bijeenkomsten – kerkdiensten te verbieden.
Zondag 15/maandag 16 maart
Gisteren maakte ik een rondje langs de veiligheidsregio’s. Daarbij viel me op dat naar aanleiding van de maatregelen van afgelopen woensdag 12 maart gisteravond slechts zo’n 40% berichten op de website heeft staan. In de meeste gevallen zijn dat noodverordeningen. Die zijn ook nodig. De rijksoverheid heeft weliswaar een ‘aanwijzing’ gegeven voor het hele land, handhaven is op dit moment pas mogelijk als er zo’n noodverordening is. In Drenthe is wel sprake van een besluit, maar die lijkt niet de vorm van een noodverordening te hebben. Het lijkt me zeer de vraag of op grond daarvan effectief gehandhaafd kan worden. De juridische basis ervoor ontbreekt.